INSECTENHOTEL
Overal worden insectenhotels verkocht, van supermarkt, tuin en doe-het-zelf zaken tot diverse natuurverenigingen.
In dit stuk ga ik in op wat nodig is en waarom, dan kan je later zelf beoordelen of het aangebodene iets is wat je zou willen kopen.
Eerst moeten we het een en ander weten van de bezoekers, dat zijn vooral de solitaire metselbijen, Nederland en Vlaanderen tellen ongeveer 360 soorten bijen, zo’n 30 soorten zijn de metselbijen, de rest zijn zandbijen. Zandbijen hebben uiteraard andere behoeftes, zoals diverse soorten zand, en heuvels met niet al teveel bodembedekking en liefst windstil.
Voor alle bijen geldt dat de nestgelegenheid zuidelijk gericht staat omdat bezonning heel erg belangrijk is en niet eens de warmte . Belangrijk om te weten is dat wilde bijen niet zo ver van hun nestgelegenheid wegvliegen hooguit een 10 tot 200 meter. In tegenstelling tot de honingbij die wel een 7 kilometer van het volk weg kan vliegen. De solitaire bijen hebben vele soorten bloemen nodig waarvoor ik graag verwijs naar de kenners op plantengebied, zoals de website http://www.denederlandsebijen.nl/ daar vind je uitgebreide informatie over planten en wilde bijen.
Hoe meer verschillende soorten planten des te meer verschillende soorten insecten (biodiversiteit in beeld)
Insectentuin Ilpendam, waar wij met enthousiaste mensen een al zeg ik het zelf prachtige educatieve tuin hebben gemaakt. Je kan ons onder de voornoemde naam vinden op Facebook. Je mag ons altijd vragen stellen, antwoord is gegarandeerd. Al onze planten komen bij biologische kwekers vandaan, dit omdat je geen pesticiden in een insectentuin kan hebben en de planten hier in Nederland/Vlaanderen zijn gekweekt. Natuurlijk hangt daar een prijskaartje aan maar toch. Wij hebben een enorme tuin en werken met subsidies van een aantal instellingen. De ervaring leert ons dat de planten die wij hebben aangeschaft het stuk voor stuk goed doen, ook de bollen.
Nu de bijen, de diepte van een gat is afhankelijk van welke bij zich hierin gaat vestigen, net zoals de omtrek van het gat. De gaten zijn vanaf 2 millimeter tot en met 12 millimeter groot. Bij ons zijn die van 2 mm flink bezet, je hebt dus hele kleine soorten. De diepte van de 2 t/m 4 mm gaten hebben wij zo’n 5 cm diep geboord. De gaten van 6 t/m 12 mm zijn 15 tot 20 cm diep. De achterkant van het geboorde gat moet dicht zijn. Ook is het gewenst dat je de gaten licht schuin omhoog boort, zo voorkom je inregenen. Voor dat doel kan je daarbij ook een afdak boven het hotel maken. Boor de gaten zo glad mogelijk, geen splinters laten zitten. Bijen hebben kwetsbare vleugels die natuurlijk niet mogen scheuren. Gebruik hardhout en geen zacht hout want zacht hout gaat wanneer het droog wordt splijten, daar komen nooit meer bijen in, zij moeten dan alles dicht maken tegen indringers en vocht. Dat is niet efficiënt voor ze en kost veel te veel kostbare energie.
Boor zijwaarts in het hout en niet op de kopse kant ivm. splintervorming.
Maak ook gebruik van diverse NL of B. houtsoorten! Want hoe meer diversiteit hoe meer soorten insecten er op af komen.
Waar de diertjes ook heel blij van worden is riet, in ons hotel hebben wij gebruik gemaakt van rietmat. Het mag gebruikt zijn en anders de goedkoopste nemen ik vond er eentje van € 13,- op internet.
Het is een rol die je uitrolt en er stukken vanaf haalt. Je rolt een bundel van zo’n 10 tot 15 cm dik. Snij dat van de grote rol af. Je hebt nu een bundel van 12/15 cm bij een meter. Zaag met een ijzerzaag stukken van 18/20 cm af en bind die met tywraps eromheen vast. Zo heb je al een mooie bundel die je in jouw hotel kan plaatsen. Van de mat kan je dus heel wat bundels maken. Je zal verstelt staan wat daar allemaal op gaat vliegen.
Steen, vooral oude rode baksteen boor op dezelfde manier ook gaten in steen daar komt ook van alles op af.
Ik bedoel met van alles ook de parasieten van de bijen zoals sluipwespen, bronswespen en nog meer van dat leuks. Bedenk dat wanneer je parasieten krijgt, de populatie van bijen erg sterk vertegenwoordigd is.
Je leest veel over bamboe stokken die je kan gebruiken, let wel op dat je lange stukken nodig hebt waar geen tussenschot in zit en het van achter dicht is, uitboren van een schotje is welhaast ondoenlijk.
Waarom zo diep, ja dat is een goede vraag, ik zie wel eens goed bedoelde nestgelegenheden met flinke gaten en maar vijf cm diep en ja daar vliegen bijen ook af en aan, maar ideaal?
In een hotel met diepe gaten kunnen de dieren hun hele nageslacht kwijt, zij leggen maar zo'n twaalf eitjes.
De groep dieren waar ik het hier over heb zijn de Hymenoptera (hymen is vlies en ptera is vleugel) de vliesvleugeligen. De stamouder van de dieren zijn diverse wespgroepen, zo is bijvoorbeeld de honingbij afkomstig uit een graafwesp. De dieren zijn bij ons bekend onder de noemer wespen, bijen, hommels en mieren. Mieren behoren tot de wespachtigen, ze stammen af van gravende wespensoorten waarvan de werksters hun vleugels hebben verloren. De nauwe verwantschap aan wespen is ook af te leiden uit de bouw van een mier, die sterk lijkt op die van een wesp. Alle mieren behoren tot een enkele familie, de Formicidae.
Wanneer je een gevleugelde generatie mieren ziet dan heb je een dier met een wespentaille en vier vleugels. Die vier vleugels zijn karakteristiek voor de vliesvleugeligen.
Alle vrouwtjes van de diverse soorten bijen kunnen net als alle vliesvleugeligen zelf bepalen wat er uit een eitje komt. Een bevrucht eitje levert een vrouwtje en een onbevrucht eitje een mannetje (dar).
De eerste 5 tot 6 eitjes zijn bevrucht, zij maakt van stuifmeel en nectar een bal en daar legt zij een eitje op. Dan wordt de cel dicht gemetseld, met een specie van aarde of zand. Dan wordt de volgende cel bezet zoals omschreven tot er zo’n zes cellen zijn. Daarna maakt zij er nog zo’n 5/6 cellen waar zij proviand in stopt en een onbevrucht eitje. Dan maakt zij een lange lege cel om te voorkomen dat een sluipwesp met haar lange legboor een eitje in de cel stopt waar zij haar broed heeft achtergelaten. Er zijn veel kapers op de kust.
De larve komt al vrij snel uit en begint te eten, poep wordt tegen het schot gedaan zodat de larve daar niet in blijft liggen. Nadat alles geconsumeerd is gaat de groot geworden larve zich verpoppen door een cocon te spinnen. Dit alles bij elkaar duurt een honderd dagen.
De pop gaat in een soort van diapauze om pas het volgend jaar in dezelfde periode uit te komen.
Er is sprake van een strikte fenologie, dat is de kalender van wanneer welk soort op welke datum tevoorschijn komt. Het maakt niet uit hoe warm of hoe koud het is. Kou betekend dat de dieren wel rond de tien graden Celsius nodig hebben en liefst geen regen. Maar toch zijn ze zo geprogrammeerd. Dat heeft weer te maken met de soort bloemen die op dat moment bloeien, zoals hondsdraf en paardenbloem.
Het moment van uitkomen is daar, een jaar nadat de eerste bijen uitkwamen komt nu ook onze generatie uit als volwassen bijen. Eerst de mannetjes en en dag tot twee dagen later komen de vrouwtjes uit het nest, daartoe knagen zij het schotje open. Vrij snel vind de paring plaats en begint de cyclus opnieuw.
Verwantschap tussen mannen en vrouwen van de vliesvleugeligen is er nauwelijks. De vrouwen hebben 24 chromosomen en de darren maar 12. Een chromosoom is een drager van een deel erfelijk materiaal van een organisme.
Er zijn nog wat andere soorten die gebruik maken van een insectenhotel en dat zijn de bijen die plantaardig materiaal gebruiken zoals de wolbijen die schraapsel van harige plantstengels en bladeren tot een bol wol maken en daar hun gangen mee behangen dit zijn de zogenaamde behangersbijen. Ook een mooi dier is de grote bladsnijdersbij die stukjes blad van de roos of sering afknipt, dit oprolt en ermee naar een gat vliegt of het onder je tafel plakt. Zij maakt een soort sigaar van blad, ronde en ovale stukken blad gebruikt ze. Spectaculair om te zien.
Nu weet je waarom een hotel dus een behoorlijke diepte nodig heeft, wat je koopt in de winkel hebben die diepte eigenlijk nooit en toch zie je er bijen op vliegen, Tja dat is erg vervelend want hoe bepaal je wat bevrucht dan wel onbevrucht moet zijn en maak je dan ook nog een lege cel tegen de sluipwespen???
Zorg voor water in de buurt, bijen hebben dat nodig.
Andere zaken voor andere liefhebbers Een flinke ruimte met een takje bovenin of gekromd, afgedicht met een schot met mooie gladde sleuven verticaal!!! en niet zoals je vaak ziet horizontaal. Dit is een schuilplaats voor de winter voor vier soorten die in Nederland en Vlaanderen als vlinder overwinteren: de dagpauwoog, kleine vos, gehakkelde aurelia en citroenvlinder. Tegen dat het koud wordt gaan zij op zoek naar een geschikte plek. Met dichtgeklapte vleugels stapt zij jouw hotel in en gaat ondersteboven aan het takje hangen. Daarna gaat ook zij in diapauze. Een vlinder zal nooit met gespreide vleugels het hotel inlopen dus daarom géén horizontale sleuven maken.
Een ruimte achter gaas om het bij elkaar te houden vul je met dennenappels die open staan, raap ze zelf in het bos want kopen is belachelijk duur. Dit is de plek voor lieveheersbeestjes, waar zij tussen de openstaande dennenappels kruipen en zo veilig de winter doorkomen.
Veel insecten hebben geen last van vorst zoals de koningin van de gewone wesp, zij kan tot wel min twintig graden vorst aan.
Zorg dat alle aangeboden ruimtes boven een meter van de grond zijn aangebracht, dat vinden de dieren prettig.
Je kan op internet ook kijken hoe je een hommel onderkomen kan maken bij jouw hotel en eventueel ook een ruimte voor een egel. Leg boven de grond een ruimte vol met scherven van bloempot of dakpannen en stukken hout van verschillend formaat. Spinnen zullen je dankbaar zijn, wees niet bang voor ze want de Vlaamse en Nederlandse spinnen kunnen jou niets doen en ze vreten ook de kast niet leeg.
Haal met enige regelmaat wel spinrag voor de ingangen vandaan. Woon je in een spechtrijke omgeving maak dan gaas voor het hotel, spechten hebben het snel door dat er in jouw hotel lekkere hapjes zitten.
Hebben jullie vragen? Wees welkom, laat het mij weten. Heb je onvolkomenheden ontdekt in het verhaal schroom niet om het mij te melden. Ik heb er een hekel aan wanneer iets niet klopt.
Auteur: Ronald Adams
FB. Insectentuin Ilpendam
www.anthidium.nl Anthidium sp is de wolbij